به گزارش سلام نو، «رباط انارک» که در شهرستان نائین در استان اصفهان واقع شده از بناهای تاریخی است که قدمت آن به دوران قاجار بازمی ‌گردد. این اثر در تاریخ ۲۸ اسفند ۱۳۸۵ با شمارهٔ ثبت ۱۸۷۷۰ به‌ عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است و اکنون بعنوان اقامتگاه مورد استفاده قرار دارد.

رباط انارک در ابتدای خیابان فرهنگ، روبروی برج «حاج عبدالرحیم» به همت (حاج محمد علی حاج حیدر) متجاوز از یک قرن پیش، به طول ۴۸ متر و پهنای ۳۶ متر، بنا گردیده است. استفاده از امکانات این رباط در گذشته، برای همه کاروانیان اعم از بیگانه و آشنا رایگان بوده است. مصالح به کار رفته در آن گل، سنگ، خشت و آجر است. نمای بیرونی دارای شش ایوان، هر یک به طول سه و نیم و عرض ۲ متر، و نیز دو ایوانچه قرینه است. دیوار سمت شرقی آن از لاشه سنگ ساخته شده و پشت بام آن کاهگلی است. روی ستون سمت راست درب ورودی رباط، سنگ مرمرینی، به ابعاد ۴۰ × ۸۰ سانتی متر، قرارداشت که در حقیقت شناسنامه رباط بود ولی در یازدهم بهمن ماه ۱۳۷۸ به سرقت رفته است. بر روی این سنگ ابیاتی چند درباره مؤسس بنا و همچنین سال ساخت آن، که ۱۳۰۱ شمسی است، نگاشته شده بود. از در که وارد می‎ شوید حیاط بزرگی که دور تا دورش را اتاق یا همان حجره فرا گرفته و دو شاه ‎نشینی که در سمت غرب و شرق قرار دارد، دیده می ‎شود. ورودی این بنا دارای شش صفه با مال‎ بندهایی است که محل بستن احشام و نشستن مالداران بوده است. اطراف این بنا از درختان کوره گز پوشیده شده که آب آنها از سه چاه آب شیرین تامین می ‌شود. منطقه حفاظت شده جانوری و سه آب انبار که فقط یکی از آنها قابل استفاده می باشد در نزدیکی این مکان تاریخی وجود دارد.

اکنون این کاروانسرا مرمت شده و با نام "رباط انارک" بعنوان مهمانسرا پذیرای گردشگران است. حدود ۲۳ اتاق به عنوان محل اقامت مسافران در نظر گرفته شده و هر اتاق گنجایش دو یا  سه نفر دارد. نکتۀ قابل توجه این است که در زمان بازسازی آن به  محیط زیست نیز توجه شده و به همین دلیل برای گرم کردن آب مجموعه از صفحات خورشیدی تعبیه شده بر پشت بام کاروانسرا استفاده می شود.

جاذبه‌های منطقه

این کاروانسرا در نزدیکی اماکن گردشگری و تاریخی زیادی همچون بافت تاریخی انارک، معدن تاریخی نخلک، روستاهای گردشگری و کویری گرمه، مصر، بیاضه، فرحزاد، چوپانان، هفتومان و عروسان قرار گرفته است.
(۲۶ اردیبهشت ۱۴۰۱ - ۰۸:۴۸ -  کد خبر: 55348495)

این برج از سنگ و ملات گل آهک ساخته شده و به صورت مدور می‌باشد. این بنا دارای سه طبقه بوده و از بالای آن تقریباً اکثر مناطق و محوطه های اطراف شهر قابل رویت بوده است. برج های دیگر بافت تاریخی انارک در بخش‌های مختلف بافت بوده که می توان به برج حاج عبدالله،‌ برج پیرمردان و برج حصار شاهی اشاره نمود.

به گزارش سلام نو، شهر انارک در استان اصفهان دارای یکی از مهمترین بافت های تاریخی کشور است. بافت تاریخی انارک در قدیم دارای برج و بارو، حصار و دروازه بوده که در حال حاضر قسمت هایی از ان باقی مانده است. این بافت که در دوران صفویه و قاجار رونق ویژه ای داشته از زیباترین بافت های تاریخی محسوب می شود که از تنوع فضایی و معماری سنتی خاص برخوردار است.

بافت تاریخی انارک یکی از زیباترین بافت های تاریخی استان اصفهان است که در شرق شهرستان نایین قرار دارد. بافت تاریخی انارک دارای برج، بارو و حصار شهر و معابر و ساباط های بسیار زیبای تاریخی، بادگیرهای بسیار زیبا و خانه های تاریخی ثبت شده دارای معماری حیاط مرکزی است که جلوه ای خاص به بافت مذکور داده است. این بافت زیبا از تنوع فضایی و معماری سنتی خاص برخوردار است. در دوران صفوی و قاجار این بافت دارای رونق بسیار خوبی بوده و با توجه به حمله های متعدد بیگانگان به این شهر مردم شهر نیز تاسیسات و تجهیزاتی جهت دفاع ساخته و تعبیه نموده اند. از جمله تاسیسات وجود چهار برج در چهار قسمت از تپه های اطراف و داخل شهر و حصار معروف به حصار شاهی است که دور تا دور شهر تاریخی انارک را دربرگرفته است. چهار برج موجود در بافت تاریخی انارک در چهار قسمت هر کدام محوطه ای از اطراف شهر را زیر نظر داشته است. مهمترین برج انارک که در حال حاضر بلندترین و بزرگترین برج محسوب می گردد معروف به برج کوه سراب یا برج سفید بوده که بر روی بزرگترین تپه شهر واقع شده و دقیقاً‌ قدیمی ترین بافت تاریخی انارک نیز دورتادور برج و بر روی تپه واقع شده است. این برج از سنگ و ملات گل آهک ساخته شده و به صورت مدور می باشد. این بنا دارای سه طبقه بوده و از بالای آن تقریباً اکثر مناطق و محوطه های اطراف شهر قابل رویت بوده است. برج های دیگر بافت تاریخی انارک در بخش های مختلف بافت بوده که می توان به برج حاج عبدالله،‌ برج پیرمردان و برج حصار شاهی اشاره نمود. بقایای برج و بارو، در و دروازه، کوچه و پس‌ کوچه ‌های باریک و پرپیچ و خم این شهر نشان از اندیشهٔ دفاعی در ساخت بافت شهر دارد. بافت قدیمی انارک شامل هفت محله به نام ‌های بیابانک، بیک‌ علی، حصار، عرب ‌ها، سراب، قافله‌ گاه و جوباره است. در گویش محلی این شهر نارُسینه و اهالی آن نارُسنایی خوانده می‌ شوند.

در این شهر بازمانده سه قلعه قدیمی را خواهید دید که یکی از آنها روی کوه اصلی قرار دارد و به علت وجود چشمه آبی که آنجاست، زندگی مردم در اطراف آن شکل گرفته است. این قلعه با تلاش محلی ‌ها چند سال پیش مرمت و بازسازی شد. به نظر می ‌رسد که شهر مورد هجوم راهزنان و اشرار قرار گرفته و با همه‌ مقاومت‌ ها در نهایت تسخیر شده باشد. اگر بخواهیم از بافت شهر انارک صحبت کنیم باید به دیوارهای بلند خشتی، سقف ‌های گنبدی طاق و چشمه‌ دار یا ضربی و بادگیرهای بام‌ ها اشاره کنیم. از نمای شمالی، انارک گویی ردیف بی ‌پایانی از بادگیرهایی است که رو به شمال ایستاده‌ اند تا هوایی خنک را گیر انداخته و به خانه ‌ها ببرند. خانه‌ های قدیمی شهر انارک دارای نقشه‌ خاص و هم شکل نیستند چرا که به مقتضیات مکانی و اندازه زمین ساخته شده‌ اند، آنچه که خاص و مشترک بین آنهاست بادگیر است. در خانه‌ های بزرگ بادگیر روی ایوان بزرگ خانه ساخته شده و در خانه‌ های کوچک در یکی از اتاق ‌ها قرار گرفته است. بیشتر خانه‌ های شهر انارک به‌ خصوص خانه‌ های اعیانی توسط معماران اردکانی و یزدی ساخته شده‌ اند اما تخلیه شدن خانه‌ های قدیمی و عدم حفظ و مرمت آنها باعث تخریب بافت قدیم شهر شده است. دور تا دور انارک توسط برج ‌ها و باروها احاطه شده بود که اکنون بیشتر باروها از بین رفته و تنها چهار برج سالم باقی مانده است.

در مورد زمان بنا نهاده شدن شهر انارک توافقی وجود ندارد. بنا به روایتی بنای این شهر به زمان ساسانیان برمی ‌گردد که واحه‌ ای بر سر راه معدن سرب و نقره نخلک بوده ‌است. روایات شفاهی بنای اولین خشت انارک را به زمان شاه عباس صفوی و شخصی به نام محمد پهلوان نسبت می ‌دهند. در دوران استیلای اعراب و پس از آن تا حدود اواخر دوران قاجار انارک به عنوان چهارراه ارتباطی مورد توجه بوده ‌است. مسیری که از جنوب کشور آغاز و به ورامین و تهران ختم می ‌شد. هم ‌اکنون نیز استانهای غربی کشور برای دسترسی به استانهای شرقی و مخصوصاً خراسان رضوی از این شهر عبور می ‌کنند. از اسنادی که هم‌ اکنون از بین رفته‌ یک گچبری در مسجد حاج محمد رضا بوده ‌است. این گچبری نشانگر قدمت ۲۵۰ ساله مسجد بوده و در دهه ۶۰ به دست مرمتگران نابود شده ‌است. سنگ شناسنامه کاروانسرای رَباط نیز در دهه ۷۰ به سرقت رفت.

جاذبه‌های انارک

از دیگر دیدنی ‌های تاریخی انارک کاروانسرای چهار ایوانی‌، رباط مشجری با وسعتی معادل هزار مترمربع، قلعه‌ اسمالون بیرون از شهر در کویر و معدن طلای نخلک است. از جاذبه ‌های طبیعی این شهر نیز چشمه‌ «بازیاب» است که در مسیر مهرجان به چوپانان کمی دورتر از جاده اصلی در دامنه کوهی بلند قرار گرفته است. آب این چشمه در میان منطقه خود از شگفتی ‌های کویر است. روی دیوارهای کوه بازیاب حفره‌ های بسیار صعب ‌العبور دیده می ‌شود که در قدیم برای انبار و نگهدارای اشیاء با ارزش مورد استفاده قرار می ‌گرفته است.
(۸ اردیبهشت ۱۴۰۱ - ۲۱:۱۲ - کد خبر: 55352996)

به گزارش سلام نو، ریگ جن منطقه‌ ای کویری و دارای تپه‌ های ماسه‌ ای در کویر مرکزی ایران است. این کویر از صعب ‌العبورترین نواحی منطقه کویری و پر از تپه‌ های شنی و باتلاق‌ های نمکی است که به خاطر وجود دره‌ های عمیق و کفه‌ های نمکی بستر تشکیل باتلاق‌ های گلی بسیار بوده و مرگبار هستند.

ریگ جن، شگفت انگیزترین، اسرارآمیزترین و خوفناک ‌ترین منطقه ایران و به مثلث برمودا معروف است. منطقه ای کویری و پر از تپه های ماسه ای که در جنوب سمنان، شرق دریاچه نمک، شمال چوپانان و انارک و غرب جندق، یعنی در کویر مرکزی ایران قرار دارد. به دلیل وسعت زیاد و نداشتن چشمه یا چاه آب، در گذشته های دور، محل عبور کاروان نبوده و فقط در سال‌ های اخیر، چند گروه از محققان و سیاحان به آن منطقه رفته اند. زیر بنای ریگ جن یک دشت فرسایش یافته است که در حال حاضر تپه های ماسه ای برخان و تپه های ماسه ای هرمی (قورد) آن را اشغال کرده است. تمام ریگ جن دارای رسوبات نمکی فراوان است که عمده رسوبات و مواد فرسایشی آن از دامنه های فرسایش یافته البرز شکل گرفته است. وجود باد غالب از سمت غرب به شرق باعث شده که تپه در قسمت شرقی دارای شیبی بسیار تند و در قسمت های غرب دارای شیب ملایم تری باشند.

برخی معتقدند که ارواح پلید و شیاطین در این سرزمین اسرارآمیز حکومت می کنند و به همین دلیل هر که پا به ریگ جن می گذارد بلعیده می شود و دیگر باز نمی گردد. در منطقه کویری ریگ جن که به مثلث برمودای ایران نیز شهرت دارد تا چشم کار می کند تپه‌های شن و باتلاق های نمک وجود دارد. ریگ جن، شگفت انگیز ترین، اسرارآمیز ترین و ترسناک ترین منطقه ایران است. با باتلاق های سهمگین که مرگ را برای هر موجودی زنده ای به ارمغان می آورد. اتفاقات بی پاسخ و توجیه نشده بسیاری در این منطقه روی داده و نمک زار های این منطقه محل قتل و دفن موجوات زنده بسیاری بوده است. فرو رفتن در گل و لجن در ریگ جن، شاید یکی از خطرناک ترین اتفاقاتی باشد که ممکن است گریبانگیر مسافران ناوارد شود و آنها را به کام مرگ بکشاند. سال های متمادی، هیچکس جرات آنکه به ریگ جن سفر کند و راز این کویر اسرار آمیز را کشف کند، نداشت. در سال ۱۹۰۰ سون هدین، کویرنورد بزرگ سوئدی اولین گردشگری بود که سعی کرد ریگ جن را تجربه کند. اما به دلیل باتلاقی بودن منطقه از تصمیم خود منصرف شد و در نتیجه از حاشیه غربی و جنوبی ریگ جن عبور کرد. او بعدها در کتاب کویرهای ایران به طور مفصل درباره این کویر نوشت تا در سال ۱۹۳۰ آلفرنس گابریل” با ایده گرفتن از این کتاب راهی ایران شد و عزم ریگ جن کرد، اما او هم تنها از عرض ریگ جن گذشت. تا اینکه در سال ۱۳۸۰ اولین کویر نورد ایرانی راهی ریگ جن شد تا طلسم این سرزمین اسرارآمیز را بشکند. در مناطق داخلی ریگ جن هیچ گونه آثاری از ساخت و سازهای انسانی و هیچ آثاری از تمدن قابل مشاهده نیست. نه شهری در آن قرار دارد و نه روستایی. در کتب تاریخ نویسان هیچ کجا نامی از آبادی در داخل این منطقه به چشم نمی خورد. آنچه بوده و هست تنها در حاشیه ریگ جن قرار گرفته است.

تنوع زیستی

ناحیه وسیعی از ریگ جن فاقد پوشش گیاهی و پراکندگی جانوری است. هنوز از وضعیت پوشش گیاهی و حیات وحش این منطقه اطلاعات کاملی در دست نیست. ولی در حواشی آن یعنی هموار سینه کوه در دهانه چاه گرگ و دهانه تنگ ظلمات و همین طور دامنه های کافرکوه، وجود جبیر و گور ایرانی گزارش شده است. در منطقه دم ریگ به دلیل تعدیل سختی کویر و افزایش پوشش گیاهی تنوع زیستی تیپیک مناطق کویری قابل مشاهده است. این تنوع زیستی شامل روباه شنی، گربه شنی، کاراکال، خرگوش، جرد، پامسواکی، پایکا، انواع مار و عقرب، انواع آگاما و جکو، شاهین، سارگپه بیابانی، عقاب طلایی، گرگ، شغال و… است. ریگ جن در مجاورت چندین منطقه حفاظت شده از جمله منطقه شکار ممنوع ملاهادی، منطقه حفاظت شده عباس آباد نایین، منطقه شکار ممنوع اردستان، منطقه شکار ممنوع چوپانان و علی الخصوص پارک ملی کویر که یکی از زیستگاه های یوز آسیایی است قرار دارد و میتوان بر این باور بود که بسیاری از حیات وحش این مناطق در قسمتهایی از ریگ جن نیز زیست می کنند.

اقلیم خشک و ترکیب خاک (نمک و گچ) رویش گیاهان را بسیار مشکل و کند کرده است. در مناطق باتلاقی و دشتی شمال و مرکز ریگ جن هیچ گونه زندگی نباتی قابل مشاهده نیست. تنها در مناطقی که پوشش ریگزار دارند در پشت شیبهای غربی میتوان به ندرت پوشش درختچه های یکساله تاغ را مشاهده کرد که عمدتا به دلیل خشکی و سختی شرایط اقلیمی خشک می شوند.

منابع آب ریگ جن

• بزرگترین رودخانه در محدوده شمال شرق ریگ جن حبله رود است که از شاخه های مختلفی تشکیل می شود.
• از رودهای دیگر که به ریگ جن میریزند می توان به جمع آب رود (رودسر دره) اشاره کرد. این رود دارای آب بسیار کمی است که شور و غیر قابل استفاده است.
• رودخانه رامه یا تنگ چهار طالق نیز از دیگر رودخانه های فصلی است که از ارتفاعات شمال شرق گرمسار و منطقه لزوره سرچشمه گرفته و پس از پیوستن به شاخه هایی چون خوشابرود از شمال به جنوب بسوی آبادی ده نمک ادامه مسیر می دهد و به ریگ جن می ریزد.
• در قسمت شمالی ریگ جن رودخانه ورگی از ارتفاعات کوه گوگرد سر چشمه می گیرد و در جهت شمال غربی-جنوب شرقی وارد ریگ جن می شود.
• در جنوب شرقی ریگ جن رودخانه زرومند قرار دارد که از ارتفاعات زرومند سرچشمه گرفته و به موازات دیواره دم ریگ در جهت شرقی-غربی به ریگ جن می ریزد.
• در داخل ریگ جن به غیر از چند چشمه آب بسیار شور و تلخ که در حاشیه ارتفاعات پراکنده ریگ و در فواصل بسیار زیاد قرار دارند هیچ گونه چشمه آبی وجود ندارد.

موقعیت مکانی

ریگ جن با وسعتی حدود ۳۸۰۰ کیلومترمربع در حاشیه شمالی کوه گوگردی، در حاشیه شرق به جاده دامغان راه دارد. بهترین مسیر دستیابی به آن بخش شمال شرق پارک ملی کویر است؛ جاده سنگفرش ملک آباد که البته داخل مرز پارک بوده و زیر نظر سازمان حفاظت محیط‌ زیست اداره می شود. مسیر دیگر ورود به ریگ جن جندق است که دقیقاً در نقطه مقابل، یعنی در بخش شرقی پارک قرار دارد. اگر چه تقریبا از تمامی روستاها و مزارع چوپانان، به ویژه آشتیان و حجت آباد، می توان به این منطقه دسترسی پیدا کرد، اما بهترین مسیر از روبروی مزرعه زالوبند است.
(۸ اردیبهشت ۱۴۰۱ - ۲۱:۱۶ - کد خبر: 55352997)