صنعتي كه از دل خاك سرچشمه مي گيرد
خاک سرخ یکی از رنگدانه های اکسید آهن محسوب می شود که امروزه کاربردهای متفاوتی داشته و در صنایع مختلف از جمله رنگسازي، شيميايي، سيمان، پلاستيك، كاغذسازي، شيشه سازي و سراميك، لوازم آرايشي و فريتها مورد استفاده قرار می گیرد.
به گزارش خبرگزاری علم و فناوری از اردبیل؛ کشور ایران از جمله معدود کشورهایی است که از لحاظ منابع معدنی بسیار غنی است و از جمله مواد معدنی با ارزش ایران کانسارهای آهن می باشند که در تمام نقاط کشور پراکنده اند.
خاك سرخ كه يكي از رنگدانه هاي اكسيد آهن محسوب مي شود، از زمانهاي قديم جهت رنگ آميزي استفاده مي شده است و احتمالا جزو اولين كانيهايي بوده كه توسط بشر بكار برده شده است. حتی نقاشیهای ترسیم شده بروی دیوارهای غارنشینی برجای مانده نیز آثاری از خاک سرخ و یا دیگر رنگدانه های طبیعی اکسید آهن نشان می دهد. در ایران نیز از دیرباز خاک سرخ به عنوان یک ماده رنگی در تزئین، لعاب کاری سرامیکها و کوزه های گلی مصرف می شده است.
امروزه كاربردها و نيازهاي وسيع صنايع مختلف رنگسازي، شيميايي، سيمان، پلاستيك، كاغذسازي، شيشه سازي و سراميك، لوازم آرايشي، فريتها و غيره به خاك سرخ سبب شده تا بشر درجهت كشف و بهره برداري از ذخاير جديد خاك سرخ برآيد و حتي به علت پايين بودن كيفيت و كميت خاك سرخ طبيعي، نسبت به توليد خاك سرخ مصنوعي نيز اقدام نمايد.
کاربرد خاک سرخ در صنعت براساس مقدار اکسید آهن: رنگدانه های اکسید آهن به چهار دسته زرد، قرمز، قهوه ای و سیاه تقسیم می شوند و کانیهای اصلی تشکیل دهنده این رنگدانه ها هماتیت، گوتیت، لیپدوکروسیت، مانتیت می باشند. از بين اكسيدهاي آهن فراوانترين و مهمترين آنها هماتيت به فرمول شيميايي Fe2O 3است كه ميزان آهن در آن به ۷۰ درصد مي رسد. اين كاني جزو كانيهاي پارامغناطيسي آهن است و از لحاظ سختي به دو شكل يكي هماتيت سخت و ديگري هماتيت نوع نرم يا خاكي شكل ديده مي شود. شكل هماتيت كه به رنگهاي قهوه اي خاكي تا قهوه اي متمايل به قرمز ديده مي شود، خاك سرخ يا گل اخراء نام دارد و وزن٢ تا ۵ گرم بر سانتيمترمكعب متغير است.
خاك سرخ با اكسيد آهن بيش از ٥٠ درصد و اندازه ذراتي بين ٤٠ تا ٥٠ ميكرون در رنگهاي آستري و ضدزنگ كاربرد دارد. از آنجا كه قطر لايه رنگ حدود ٢٥ تا ٥٠ ميكرون است، بخشي از رنگدانه خارج از سطح لايه رنگ، قرار گرفته و موجب كاهش براقيت و ايجاد آمادگي براي پذيرش پوششهاي بعدي مي نمايد. خاك سرخ با اكسيد آهن بيش از ٩٠ درصد و اندازه ذرات كمتر از ١٠ ميكرون كه براي توليد رنگهاي براق (روغني، صنعتي و ساختماني و غيره) مورد مصرف قرار مي گيرد، لذا به دليل سهولت خردايش و پودر نمودن، خاك سرخ مصنوعي كاربرد بيشتری در این مورد دارد.
آهن قراضه پایه اصلی تولید خاکهای سرخ مصنوعی: ذخایر خاکهای سرخ در ایران بدو دسته ذخایر خاکهای سرخ جنوبی و ذخایر ایران مرکزی تقسیم می شوند. در یک جمع بندی کلی می توان گفت که مصرف اصلی و عمده خاک سرخ در صنایع کشور در تولید ضد زنگ می باشد. ضد زنگ درجه 1 از خاک سرخ هرمز و ضد زنگهای درجه 2 از خاک سرخ ونارج و مامونیه و امثال ان تهیه می شوند...
پراکنش خاک سرخ در ایران: در ایران ذخایر خاک سرخ فراوانی وجود دارد که عمدتاً در دو بخش جزایر جنوبی ایران و مرکز پراکنده اند. تاکنون از بعضی از این ذخایر مثل جزیره هرمز، ونارج و مامونیه و غیره برداشتها و استخراج هایی نیز شده است. ولی تاکنون در جهت تولید خاک سرخ مصنوعی فعالیتی صورت نگرفته است. البته باید یادآور شد که برای تولید اکسیدهای آهن طبیعی و مصنوعی در ایران هیچگونه محدودیتی وجود ندارد، زیرا کشور ما دارای انواع و اقسام معادن آهن با ژنزهای مختلف و .انواع گل اخرا می باشد.
مهمترین مناطق آهن دار در ایران عبارتند از: اراک، ملایر، بافق، یزد، انارک، اصفهان، کاشان، سمنان و جزایر خلیج فارس...
(۱۲:۱۹ | شنبه ۱۳ مرداد ۱۳۹۷)
از انگیزه نوشتن تفسیر نمونه قبل از انقلاب تا بازنگری و غنی سازی آن