اثبات حضور یوزپلنگ در پناهگاه حیات وحش «عباس آباد» امیدها را برای احیای این گونه ارزشمند زنده کرد و استان اصفهان آماده اجرای طرح های حفاظت و تکثیر این حیوان در معرض انقراض است.

خبرگزاری مهر - گروه استان‌ها - ندا سپاهی: ثبت تصاویر یک یوزپلنگ در پناهگاه حیات وحش عباس آباد نائین پس از ۱۳ سال، برای دوستداران محیط‌زیست و حیات وحش استان و کشور مسرت‌بخش و امیدوار کننده است به طوری که استاندار اصفهان برا ی حمایت از یوز ایرانی، مدیران اداره کل حفاظت محیط‌زیست استان را مکلف به تدوین طرحی برای تقویت و حفاظت از زیستگاه یوزپلنگ آسیایی در پناهگاه حیات وحش عباس آباد و سراسر زیستگاه یوزپلنگ در اصفهان کرد.

پناهگاه حیات وحش عباس آباد در دو دهه اخیر به عنوان یکی از زیستگاه‌های مهم یوز پلنگ آسیایی توسط کارشناسان سازمان حفاظت محیط‌زیست و پروژه بین المللی حفاظت از یوز آسیایی شناخته شده بود و پیش از ثبت تصاویر «اردلان» نیز، وجود شواهد و آثار بقا مانند طعمه خواری و ردپا و مشاهدات غیر مستند طبیعت‌گردان، دامداران، معدن کاران و حتی رانندگان حضور یوزپلنگ در این منطقه را قطعی کرده بود و این در حالی است که سال ۱۳۸۹ نیز حضور چهار فرد یوزپلنگ شامل یک مادر و سه توله یوز نر در پناهگاه حیات وحش عباس آباد ثبت شد.

گستره یک میلیون هکتاری زیستگاه تاریخی یوز در اصفهان

زیستگاه تاریخی یوزپلنگ آسیایی در اصفهان یک میلیون هکتار را شامل می‌شود و مسئولان محیط‌زیست استان می‌گویند حضور این گونه در خطر انقراض در پناهگاه‌های حیات وحش کوه بزرگی، خارو، یخاب و منطقه هیزم چاه در شمال و شمال شرق استان اصفهان نیز بالقوه است اما پناهگاه حیات وحش عباس آباد نائین با ۳۰۵ هزار هکتار وسعت به واسطه قرار گرفتن در جنوب پارک ملی خارتوران سمنان و غرب پارک ملی سیاهکوه یزد کریدور حیات و پل ارتباط زیستگاه‌های یوز آسیایی در کشور بوده و ذخیره‌گاه سم‌دارانی چون قوچ و میش و کل و بز است.

اداره کل حفاظت محیط‌زیست اصفهان و انجمن یوزپلنگ ایرانی طی دو دهه اخیر فعالیت‌های پژوهشی و آموزشی درباره یوز برای بهبود وضعیت زیستگاهی در پناهگاه حیات وحش عباس آباد داشتند و این اداره کل در زمینه افزایش جمعیت پلنگ در این منطقه طی یک دهه اخیر موفق بوده است اما حالا تدوین طرحی برای تقویت حفاظت و در کنار آن تکثیر یوزپلنگ آسیایی به نظر می‌رسد آغاز راهی پرچالش و حساس باشد که فرصت آزمون و خطا ندارد.

زمزمه‌های انتقال توران و آذر به اصفهان

زمزمه‌های انتقال توران و آذر دو توله یوز ماده از سایت تکثیر پارک ملی توران به اصفهان توسط فعالان محیط زیست در فضای مجازی در روزهای اخیر واکنش‌های بسیاری را به دنبال داشته است و یکی از فعالان مدعی شد انجمن یوزپلنگ ایرانی می‌خواهند «آذر» و «توران» را به اصفهان منتقل کند و با اسپانسری که از خارج از کشور می‌گیرد شروع به فنس‌کشی در اصفهان کند. در ادامه حساسیت‌ها حتی برخی عنوان کردند که قرار است «هرب» و «تلخاب» یوزه‌های نر و ماده زادآور پارک ملی توران توسط این انجمن برای تکثیر در اسارت، زنده‌گیری و به اصفهان منتقل شوند.

پناهگاه حیات وحش عباس آباد در استان اصفهان کریدور حیات زیستگاه‌های جنوبی مانند خراسان جنوبی، کرمان و یزد است

اما عطیه تک تهرانی، مدیر پژوهش انجمن یوزپلنگ ایرانی به خبرنگار مهر می‌گوید: اصفهان سالیان سال است که زیستگاه ثابت یوز نیست. به اعتقاد ما اولویت مناطقی چون میاندشت خراسان شمالی است که تا سه تا چهار سال پیش یوزپلنگ داشت.

اصفهان در اولویت تکثیر یوزپلنگ نیست

وی با بیان اینکه اصفهان برای تکثیر یوزپلنگ در اولویت نیست و انجمن ما نقشی در این پروژه ندارد، می‌افزاید: پناهگاه حیات وحش عباس آباد در استان اصفهان کریدور حیات زیستگاه‌های جنوبی مانند خراسان جنوبی، کرمان و یزد بوده است و حتی یوزپلنگ یزد نیز چندی پیش در اصفهان مشاهده شده بود اما مسئله این است که یوزپلنگ‌های جنوبی جمعیتشان را از دست دادند و در زیستگاه‌های جنوبی دیگر یوزی نداریم که بخواهد از استان اصفهان عبور کند.

مدیر پژوهش انجمن یوزپلنگ ایرانی با تاکید بر اینکه با انتقال یوزها به اصفهان مخالف هستیم، خاطرنشان می‌کند: هرگز نمی‌توان گفت که نباید در مورد یوز در اصفهان کار کرد اما این استان به دلیل شرایط زیستگاه‌های جنوبی، دستکم جزو سه اولویت اول نیست و با توجه به همه محدودیت‌ها و کمبود بودجه و امکاناتی که در کشورمان وجود دارد باید زیستگاه‌های شمالی یوز را در اولویت قرار داد و آنها را حفظ کرد.

غلامرضا ابدالی مدیرکل دفتر حفاظت و مدیریت حیات وحش سازمان حفاظت محیط‌زیست نیز در روزهای اخیر در واکنش به انتقال آذر و توران به اصفهان گفت که در حال حاضر برنامه‌ای برای انتقال این دو توله یوز ماده نداریم.

وی در مورد ساخت سایت نگهداری یوز اعلام کرد که استان اصفهان برای ایجاد سایت یوز اعلام آمادگی کرده اما هنوز هیچ تصمیمی برای این کار گرفته نشده و همه چیز در حد پیشنهاد است و هیچ قطعیتی وجود ندارد.

مدیرکل دفتر حفاظت و مدیریت حیات وحش درباره تأمین یوز این سایت گفت: اگر این سایت ایجاد شود یوز را از طبیعت برای رفتن به این مرکز جدا نخواهیم کرد، بلکه اگر یوزی در اسارت تکثیر شود آن را به این سایت منتقل می‌کنیم ولی همه چیز در مرحله بررسی است.

پیگیری‌های خبرنگار مهر حاکی از این است که قرار بوده آذر و توران به مرکز بازپروری حیات وحش پارک ملی کلاه قاضی اصفهان که به تازگی افتتاح شده است، منتقل شوند اما این پیشنهاد هم قطعی نشده است.

معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی اداره کل حفاظت محیط زیست استان اصفهان نیز در این زمینه در پاسخ به خبرنگار مهر می‌گوید: موضوع انتقال یوزپلنگ به اصفهان قطعی نشده است.

تقویت حفاظت از یوز در دستور کار اصفهان

حسین اکبری با بیان اینکه زنده‌گیری از طبیعت در پروژه اصفهان نیست، خاطرنشان می‌کند: طرح تقویت حفاظت از زیستگاه‌های تاریخی یوزپلنگ آسیایی در اصفهان با تاکید بر حفاظت از یوز و تأمین نیازهای مختلف آن تدوین و حتی موضوع تکثیر یوز به عنوان یکی از راهکارها در این طرح دیده شده و قرار است بررسی‌ها و بازدیدهای کارشناسی بیشتری در مناطق استان انجام شود.

وی می‌افزاید: در حال ارائه این طرح به استانداری اصفهان هستیم تا تأمین اعتبار شود و بتوانیم اقداماتی در جهت تقویت حفاظت از یوز در زیستگاه‌های یوز و به ویژه گونه‌های کمیابِ همراه برای زنجیره غذایی پلنگ و یوزپلنگ داشته باشیم.

کهرم: با پروژه تکثیر یوز در اصفهان موافقم

تجربه‌های تلخ و ناموفق تکثیر در اسارت یوزپلنگ آسیایی در کشور طی سال‌های اخیر سبب شده که حالا تصمیم و طرح مطالعاتی اداره کل محیط‌زیست اصفهان و احتمال اضافه شدن منطقه‌ای جدید برای تکثیر یوز به غیر از پارک ملی توران، مورد تردید و نگرانی شماری از دوستداران حیات وحش و محیط‌زیست کشور قرار گیرد اما اسماعیل کهرم، بوم‌شناس به خبرنگار مهر می‌گوید: مهم این نیست که کجا این طرح انجام می‌شود مهم این است که چه کسی می‌خواهد این پروژه را انجام دهد. اگر می‌بینیم طرح‌هایی که برای تکثیر یوزپلنگ آسیایی در کشور تاکنون انجام شده موفق نبوده برای این است که به دست کسانی سپردند که اصلاً نمی‌دانند یوزپلنگ چیست و نه در مورد آن کار کرده‌اند.

عدم استفاده از روش‌های علمی و تجربه دیگران در خصوص پرورش یوز می‌تواند پروژه‌های تکثیر یوز را با شکست مواجه کند

وی می‌افزاید: سال‌ها گفتند می‌خواهند یوزپلنگ را تکثیر و در طبیعت رها کنند در حالی که وقتی نگاه می‌کنیم می‌بینیم یوزپلنگی را یک نفر به اصطلاح متخصص بغل می‌کند، می‌چرخاند یا با آن بازی می‌کند؛ این حیوان را چگونه می‌خواهند در طبیعت رها کنند؟ معلوم است که اصلاً به فکر رها کردن در طبیعت نبوده و نمی‌دانیم چطور و با چه معیاری این افراد را انتخاب می‌کنند.

کهرم ادامه می‌دهد: سال‌ها پیش طرحی برای پرنده‌ای شکاری بنام کُندر کالیفرنیا داشتیم و برای اینکه این پرنده انسان نبیند تا بعدها در طبیعت رها شود با وسیله‌ای شبیه منقار پدر و مادر این پرنده به حیوان غذا می‌دادند که اصلاً انسان را نبیند اما توله یوزی که روی میز می‌گذاشتند و به آن غذا دادند چطور می‌خواستند در طبیعت رها کنند؟ از این رو هرکسی نمی‌تواند پرورش دهنده یوزپلنگ باشد.

این بوم شناس و فعال محیط‌زیست با اشاره به اینکه افراد متخصصی در زمینه تکثیر یوزپلنگ داریم، خاطرنشان می‌کند: می‌توان این یوزها را فردای تولد به دست فردی متخصص سپرد که توله به هیچ عنوان انسان نبیند و بعد هم در طبیعت رها کنند بدون اینکه تماسی با انسان داشته باشد.

وی می‌گوید: مهم نیست طرح تکثیر یوزپلنگ در کجا باشد در یک استودیو یا چند اتاق هم می‌توان این کار را کرد اما باید فردی کاردان و متخصص باشد که یوزپلنگ‌ها را به گونه‌ای پرورش دهند که وقتی به سن هفت ماهگی رسید در طبیعت رها کنند، کاری که در آفریقا اکنون انجام می‌شود و شکار کردن هم به آنها یاد می‌دهند و در طبیعت رها کرده و از آن نسل کِشی هم می‌کنند.

کهرم با بیان اینکه با پروژه یوزپلنگ در اصفهان موافقم، خاطرنشان می‌کند: اما باید برای تکثیر یوزپلنگ فردی متخصص به کار گرفته شود که حیوان را آنقدر منفرد پرورش دهد که زمانیکه در طبیعت رها شد، بتواند شکار و جفت گیری کند؛ مگر در آفریقا اینگونه یوزپلنگ را تکثیر نمی‌کنند؟ آفریقا که خشک‌تر از اصفهان ما است بنابراین مهم نیست کجای ایران طرح تکثیر اجرا شود اما بکارگیری افراد متخصص اهمیت دارد.

احیای یوز آسیایی مستلزم انتخاب افراد متخصص است

این بوم‌شناس اضافه می‌کند: انتخاب درست متخصصان برای پروژه اصفهان بسیار مهم است زیرا دنیا نگاه می‌کند و همان ابتدا اگر بدرستی اجرا نشود باعث شکست می‌شود. ایران با این عظمت و سابقه ۶۰ ساله در حوزه حفاظت حیات وحش یک نفر را ندارد که در زمینه یوز متخصص باشد اما باید بتوانیم اعمال کنیم و اگر کسی را نداریم می‌توان از متخصصان یوزپلنگ خارجی از آفریقا و یا انگلیس کمک گرفت و کارشناسان حیات وحش کشور در کنار آنها این تخصص‌را یاد بگیرند تا از آن پس به دست متخصصان ایرانی طرح تکثیر ادامه یابد.

محدودیت‌های داخلی و خارجی سبب شده سازمان محیط‌زیست نتواند از تجربه‌ها و حمایت‌های مالی بین‌المللی برای احیای یوزپلنگ آسیایی بهره‌مند شود و به دلیل استفاده از ظرفیت علمی دامپزشکی نتیجه پروژه‌های تکثیر یوز در اسارت موفقیت آمیز نبوده است.

استان اصفهان اگر چه طرحی را تحت عنوان تقویت حفاظت مناطق بالقوه حضور یوزپلنگ و بهبود شرایط زیستگاهی بویژه در پناهگاه حیات وحش عباس آباد دنبال می‌کند اما در بخشی از این طرح، برای تکثیر یوز برنامه‌ریزی کرده که با توجه به حساسیت‌ها و نگرانی‌های موجود می‌طلبد که در کنار اقدامات حفاظتی خود از ظرفیت‌های بین المللی برای این طرح کمک بگیرد.

بر اساس آمار سازمان حفاظت محیط‌زیست کمتر از ۳۰ قلاده یوزپلنگ در کشور وجود دارد.

 منصور شیشه فروش، مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان گفت: در حال حاضر ۳۶۰ روستای استان به علت خشک‌شدن چاه‌ها با تانکر سیار آبرسانی می‌شود این در حالی است که حتی روستا‌هایی که در مناطق غرب و در محدوده سد زاینده‌رود هستند فاقد منابع آب پایدار هستند.

او افزود: در روستا‌های شهرستان‌های فریدونشهر، چادگان، بویین میاندشت و فریدن در غرب استان و همچنین شهرستان‌های اردستان، نایین، کاشان، شرق اصفهان، سمیرم، شهرضا، دهاقان، جرقویه، کوهپایه، هرند، ورزنه و نجف‌آباد در شرق، شمال، جنوب و مرکز استان با کمبود آب مواجه هستند.

او گفت: در شهر‌های اصفهان، چادگان، خور و بیابانک، ورزنه، انارک، جندق، فریدن، سمیرم و دهاقان و بسیاری از مناطق دیگر استان کاهش فشار آب بخصوص در روز‌های پایان هفته وجود دارد، طبقات بالای مجتمع‌های مسکونی در مناطق شمال و مرکز شهر اصفهان با کاهش جدی فشار آب مواجه هستند، این در حالی است که بر اساس سرانه مصرف، مردم استان اصفهان کمترین مصرف آب در کشور را دارند.

شیشه فروش بیان کرد: افزایش دما و خشکی رودخانه زاینده‌رود بر شدت آثار کم آبی در بخش شرب، کشاورزی و فضای سبز افزوده است.

مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان ادامه داد: خزان درختان در شهر‌ها و روستا‌های مسیر زاینده‌رود و پارک‌ها و فضای سبز حاشیه رودخانه و مادی‌های شهر اصفهان که عمدتا درختان کهن و چند ساله هستند به علت افت آب چاه‌ها و تغییر کیفی منابع آب زیرزمینی دچار برگ‌ریزان، بروز تنش آبی و آسیب‌پذیر شدن در برابر آفات شده است همچنین با وزش باد سقوط درختان افزایش یافته است.

او بیان کرد: لازم است وزارت نیرو اقداماتی که برای تامین آب شرب و کشاورزی سایر استان‌ها از جمله همدان، خوزستان و چهار محال و بختیاری انجام داده است، برای نجات زاینده‌رود رود و رفع مشکلات کم آبی استان اصفهان به صورت اساسی اقدام کند.

شیشه‌فروش تصریح کرد: هنوز بسیاری از طرح‌های مطالعه شده از جمله تامین پایدار آب شهرستان‌های غرب و طرح‌های احیای زاینده‌رود اجرایی نشده و مصوبات شورای عالی آب مبنی بر عدم بارگذاری در زاینده‌رود و جلوگیری از برداشت‌های بی رویه در بالا دست زاینده‌رود توسط وزارت نیرو اجرایی نشده است.

مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان اضافه کرد: اعمال مدیریت یکپارچه زاینده‌رود و تأمین حقابه‌های قانونی و زیست محیطی و کشاورزی در زاینده‌رود مطابق با طومار شیخ بهایی و احیای زاینده‌رود و تالاب گاوخونی از مطالبات استان از وزارت نیرو است که باید برای پیشگیری از اثرات و خسارات جبران‌ناپذیر کم آبی و خشکی رودخانه، فرونشست زمین، خیزش کانون‌های گرد و خاک و خشکی اشجار و باغها اقدامات جدی با تخصیص اعتبار و اجرای طرح‌های تامین آب انجام شود.

"در لجنزار، دنبال نغمه بلبل مگرد."

انارک نیوز – "ای مدیر، من آنچه شرط پیام رسانی است با تو می گویم، تو خواه از سخنم پند گیر و خواه رنجش". 

چکیده رخدادها و گزیده دیدگاه ها و راهکارها از سوم تا نهم تیر ماه 1402 در زیر آمده است.
1- انارک نیوز: جلسه قرارگاه محله محور اسلامی بسیج مساجد با حضور امام جمعه شهرستان نایین و مسئولان محلی در مسجدجامع انارک برگزار شد. همچنین مراسم دعای عرفه و نماز عید قربان درمسجد چهارده معصوم شهرک شهید رجایی انارک برگزار گردید.
2- روابط عمومی شهرداری: آغاز عملیات روکش آسفالت خیابان شهید حاج قاسم سلیمانی کوی ناروسینه به طول تقریبی ۴۰۰ متر.
3- اداره هواشناسی نایین: ثبت دمای بیشتر از 40 درجه سانتیگراد در انارک. لازم به ذکر است بیشترین دمای ثبت شده در ایستگاه سینوپتیک شهر نایین طی ۳۲ سال اخیر به‌ میزان ۴۱/۵۱ درجه سانتیگراد بوده که در روز بیستم تیرماه سال ۱۳۷۷ رخ داده است.
4- انارک نیوز: یادی هم از کسانی کنیم که دیگر در میان ما نیستند، آقای حسین علیپور. همگی درگذشتگان یادشان به خیر و خدا بیامرزدشان.

رئیس مرکز پیش‌بینی و مخاطرات جوی اداره کل هواشناسی استان اصفهان گفت: دمای امروز شهر اصفهان به ۴۳ درجه سلسیوس رسیده و ۱۷ شهر دیگر استان دمای بالای ۴۰ درجه را تجربه می‌کنند.

لیلا امینی در گفت‌وگو با خبرنگار مهر با اشاره به اینکه بدلیل تقویت توده هوای گرم تابستانه روند افزایش نسبی دما تا فردا پنج شنبه در استان اصفهان ادامه دارد، اظهار داشت: امروز بیشینه دمای کلان‌شهر اصفهان به ۴۳ درجه سلسیوس رسیده و ۱۷ شهر دیگر استان از جمله آران و بیدگل، اردستان، انارک، بادرود، برخوار، چوپانان، خمینی‌شهر، فلاورجان، کاشان، کبوترآباد، لنجان، مبارکه، مهاباد، مورچه خورت، نائین، نجف آباد دمای بالای ۴۰ درجه سلسیوس را تجربه می‌کنند.

وی با بیان اینکه خور و بیابانک با بیشینه دمای ۴۵ درجه سلسیوس امروز گرم‌ترین نقطه استان است، افزود: بیشینه دمای استان کماکان طی ۲۴ ساعت پیش رو بین یک تا ۲ درجه افزایش می‌یابد.

رئیس مرکز پیش‌بینی و مخاطرات جوی اداره کل هواشناسی استان اصفهان اضافه کرد: از امروز با تغییر جهت وزش باد از سمت غرب از غلظت آلاینده‌های ناشی از گردوغبار در مناطق مرکزی و شرق و شمال استان کاسته می‌شود.

مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان گفت: اکنون با نبود جریان رودخانه زاینده‌رود و وجود کانون‌های نقطه‌ای اطراف رودخانه و پیش‌بینی‌ها از افزایش دما، وزش بادهای فصلی و خیزش کانون گردوغبار انتظار می‌رود که تا پایان تابستان با افزایش روزهای ناسالم روبه‌رو شویم.

منصور شیشه‌فروش در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا، با بیان اینکه از ابتدای سال جاری تاکنون سنجش کیفیت هوای اصفهان، ۱۷ روز روزهای ناسالم ناشی از گردوغبار را ثبت کرده است، اظهار کرد: کاهش بارندگی‌ها و خشکی رودخانه زاینده رود فعالیت کانون‌های گردوغبار را تشدید می‌کند.

وی با اشاره به اینکه براساس پیش‌بینی‌ها و اخطارهای مدیریت بحران از عصر روز جمعه هفته گذشته با افزایش غلظت آلاینده‌ها در سطح استان اصفهان مواجه شدیم، افزود: در روزهای اخیر، افزایش سرعت وزش باد در مناطق شمال، شرق و نقاط هم‌مرز استان‌های اصفهان و سمنان، انارک به ویژه کویر معلمان و کویر ریگ جن در این دو استان، منجر به خیزش گردوخاک، افزایش آلودگی هوا، ماندگاری ذرات گردوغبار، کاهش دید و کیفیت هوا در کلان‌شهر اصفهان و سایر مناطق مستعد شده است.

مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان ادامه داد: حدود ۳۰۰ هزار هکتار وسعت منطقه فرسایش بادی در ریگ جن استان اصفهان در مناطق شرق، بالاتر از چوپانان و انارک را تشکیل می‌دهد که وزش تندباد و بادهای شدید منجر به خیزش گردوغبار و افزایش ذرات گردوخاک از این مناطق شده است.